Zartir lao

"Զարթի՛ր, լաօ/լաո"
Song
Språk	armeniska
Engelsk titel	Zartir lao
Skriven	Fahrat
Publicerad	1890-talet
Låtskrivare	Se text

" Zartir lao " ( armeniska : Զարթի՛ր, լաօ ) är en populär armenisk revolutionär folksång . Den komponerades på 1890-talet och hyllar den framstående fedayi- ledaren Arabo och är en väckarklocka för kamp mot turkarna.

Ursprung

Arabo , Zartir laos hjälte .

Låten skrevs ursprungligen av Fahrat, en armenisk ashugh från Mush . Låtens hjälte är Arabo, den berömda fedayi , som nu presenteras som en symbol för den armeniska befrielserörelsen . Han verkade huvudsakligen i Mush Plain och Sasun . 1893, när han återvände från Kaukasus, omgavs hans grupp i en ravin nära Bulanikh . Alla i hans grupp dödades, inklusive Arabo själv.

Med tiden glömdes dess koppling till Arabos död bort. Detta spårades i utvecklingen av sångtiteln: "Arabos sång" («Արաբոյի երգ»), "Modig Arabos sång" («Քաջ Արաբոյի երգ'), "եցs" (եցs) »), "Zartir lao" («Զարթիր լաօ»), etc.

Sammansättning

Låten är stilmässigt lik andra traditionella armeniska vaggvisor, men med syftet att väckas. Mamman är den centrala karaktären. Hon berättar för sin son om armeniernas eländiga förhållanden och uppmanar honom till en militär kamp mot folkmordsturkarna. Mamman pekar ut Arabo som ett exempel för sin son att värva sig som fedayi (motståndskämpe) för Armeniens befrielse. Låtens ton avslöjas med dublettraden «զարթիր լաօ, մեռնիմ քեզի» ("Stå upp mitt barn, jag ber dig"; bokstavligen Stå upp mitt barn, jag kommer att dö för dig), vilket är en uppmaning till kamp för alla armenier.

Inspelade versioner

Extern video
på YouTube
på YouTube

• Hovhannes Shahbazyan (2004)
• KOHAR Symphony Orchestra and Choir (2008) video

I populärkulturen

• Låten dyker upp i filmen Triangle från 1967 , regisserad av Henrik Malyan . Triangle är en berättelse som har utspelat sig i Leninakan under andra världskriget , och "Zartir lao" används som en uppmaning att slåss mot Nazityskland.
• Under de armeniska antiregeringsprotesterna 2013 sjöng oppositionsledamoten Zaruhi Postanjyan sången framför presidentpalatset i Jerevan.

Text

Gröt

class=notpageimage|

Mush (Moush), nu Muş i det moderna Turkiet

Den här är de vanligaste versionerna av sångtexten på armeniska, dess translitteration och den engelska översättningen:

armeniska	latinsk transkription	engelsk översättning
Խուժան ասկեար զօրք է ժողուեր Եկեր Մշոյ դաշտն է պատեր Սուլթան կ՚ուզէ ջնջել մզի. Զարթի՛ր, լաօ, մռնիմ քզի։ Խեղճ մշեցին մեռաւ լալով, Օտար երկիրներ ման գա ֬֬ոռ ՄՂպ քը տալով. Զարթի՛ր, լաօ, մռնիմ քզի։ Ի՞նչ անիծեմ թուրք ասկեարին, Որ սպաննեց ջոջ Աբոյին։ Մեր յոյս թողեց օրօրոցին. Զարթի՛ր, լաօ, մռնիմ քզի։	Khuzhan askyar zork e zhoghver Yeker msho dashtn e pater. Sultan k'uze jnjel mzi; Zartir, lao, mrnim kzi. Kheghch mshetsin merav lalov, Otar yerkirner man galov Merav turkin harkê talov; Zartir, lao, mrnim kzi. Inch anitsem turk askyarin, Vor êspanets joj Aboyin. Mer huys toghets ororotsin; Zartir, lao, mrnim kzi.	De barbariska soldaterna har samlats och har belägrat regionen Moush. Sultanen vill förinta oss; Stå upp, mitt barn, jag ber dig. Den stackars Moushetsi dog sörjande [för sina länder], När han reste genom främmande territorier dog han under återbetalning till turkarna; Stå upp, mitt barn, jag ber dig. På vilket sätt att förbanna den turkiska soldaten, som dödade vår motståndsman Arabo. Och lämnade våra förhoppningar [om frihet] till nästa generation; Stå upp, mitt barn, jag ber dig.

Andra varianter

Många varianter av låten finns nuförtiden.

«Քաջ Արաբոյի երգը»

Գրող տանի քուրդ Հասոյին, Սպաներ է ջոջ Ափոյին, Իլլաձ մ֬լաձ յր Զարթի՛ր լաո, մըռնիմ քըզի:

Չուր ե՞րբ մնամ էլու դռներ,

Էրթամ գտնեմ զիմ խեղճ գառնմե

սընի ծառներ,

Զարթիր՛ լաո, մըռնիմ քըզի:

Դեն իրիշկե գալող ո՞րն է, Քաջ Արաբո բաղդավորն է, նացրմի ր է, Զարթի՛ր լաո, մըռնիմ քըզի:

Խեղճ մշեցին մեռավ լալով,

Հեռու երկրներ ման գա֬֬ով,

վւՄ տքեր տալով.

Զարթիր՛ լաո, մըռնիմ քըզի:

Ելեք կայնե՛ք, կտրիճ Խերան, Ոտով գացե՛ք առաջ ուրան, բ֬րան, բֱ ժին խուրբան, Զարթի՛ր լաո, մըռնիմ քըզի:

Սեֆի՛լ, շիվար մացած ձագեր,

Էղած անտեր, բնավեր խ(հ)ավքեր

եր կե, պահե ճըժեր,

Զարթի՛ր լաո, մըռնիմ քըզի:

«Մշեցու երգը»

Չուր ե՞րբ մնանք զէլու դռներ, Երթամ գտնիմ զիմ խեղռ գառ մ պախչայիս ծառներ, Զարթի՛ր լաո, մռնիմ քզի:

Խըղք (Խեղճ) մշեցին մեռավ լալով, Օտար երկրներ ման գռլոե պարտքը տալով, Զարթի՛ր լաո, մռնիմ քզի:

Գրող տանի քուրդ Հատոյին, Որ չսպաններ ջոջ Ափոյին, երֳր ն, Զարթի՛ր լաո, մռնիմ քզի:

Դեն իրիշկե՝ գալող ո՞րն ա, Քաջ Արաբո բաղդավորն ա, Ձրիրմ վորն ա, Զարթի՛ր լաո, մռնիմ քզի:

«Մշեցու մոր օրորոցային երգը»

Խուժան ասկեր զգեզ պաշարե, Մոր ու մանկան ծեռվին կսպե, գ մըզի, Զարթնիր, լաո, մեռնիմ քեզի:

Էլի վերունք թվանք, զոռվել,

Հըդ թուրքերուն կուզիմ կռլ,

ուն կուզիմ կռվ ւզե ջնջը մըզի,

Զարթնիր, լաո, մեռնիմ քըզի:

Ի՞նչ անիծեմ թուրք ըսկարին, Որ ըսպանեց մեծ Ապոյին, Ղրթս ըր օրորոցին, Զարթնիր, լաո, մեռնիմ քըզի:

Խեղճ մշեցին մեռավ լալով:

Օտար երկրներ ման գալով,

Հվռա ը տալով,

Զարթնիր, լաո, մեռնիմ քըզի:

Չուր ե՞րբ մնամ էլու դռներ, Էրթամ գըտնիմ զիմ խեֲֲճ գառ, ինռ մ բախչան ու ծառներ, Զաթնիր, լաո, մեռնիմ քըզի:

«Մշեցու երգը»

Խեղճ մշեցիք մնացին լալով, Երկրե-երկիր ման գալով, իրեռհ կը տալով, Զարթնի՛ր, լաո, մեռնիմ քեզի:

Զարթնի՛ր, զարթնի՛ր, գնա Սասուն, Գնա Սասուն, օգնե հայո

Բոբիկ ոտքով չուր Ախթամար, Ելնեմ երթամ հայու համա֣ ր, ՁՅե֣ րբ տիրամայր, Զարթնի՛ր, լաո, մեռնիմ քեզի:

Գրողը տանի քուրդ Հասոյին, Որ սպանել է ջոջ Ափոյին, արճ ն ոյին, Զարթնի՛ր, լաո, մեռնիմ քեզի,

Զարթնի՛ր, զարթնի՛ր, գնա Սասուն, Գնա Սասուն, օգնե հայո

Se även

• Armeniska revolutionära sånger

• Ghaziryan, A. (1989). Հայ ժողովրդական ռազմի և զինվորի երգեր] [ Armeniska militära folksånger ] (på armeniska). Jerevan: Armenian SSR Academy of Sciences Publishing. s. 33–34, 146–148.